တော်တယ်ဆိုတာရဲ့အဓိပ္ပာယ်နဲ့ တော်ကြောင်းဘယ်အချက်တွေနဲ့ တိုင်းတာမလဲ
တော်တယ်ဆိုတာ . . . ကလေးတစ်ယောက်တော်တယ်ဆိုရင် များသောအားဖြင့်တော်ခြင်းကို သတ်မှတ်တဲ့နေရာမှာ စာတော်တာကိုအခြေခံပြီး သတ်မှတ်တာဖြစ်တယ်။ ကလေးတစ်ယောက် တော်တယ်လို့ပြောရင် ဆရာတို့အနေနဲ့ စာပေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျောင်းမှာ စာသင်တဲ့အချိန်မှာ ထူးချွန်တဲ့လူဆိုတာမျိုး ဆရာတို့ပြောလေ့ရှိတယ်။ တော်တာကို ကျွန်တော်တို့စဉ်းစားတဲ့အခါမှာ ဉာဏ်ရည်ထက်တာကို ဦးစားပေးဖြစ်ကြတယ်။
ဒါပေမဲ့ ပထမဆုံးပြောချင်တာက တော်တယ်လို့ပြောတဲ့အခါမှာ ထူးချွန်တယ်၊ ထက်မြက်တယ်၊ ကျွမ်းကျင်တယ်ဆိုတာ အရေးကြီးသလို တစ်ဖက်က လူကောင်းဖြစ်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။
2C - Competence & Character
စီးပွားရေးပညာမှာ C နှစ်လုံးလို့ သုံးလေ့ရှိတယ်။ ပထမ C ကတော့ Competence - ဒါကတော့ ကျွမ်းကျင်တာ၊ လိမ္မာတာ၊ တော်တာ၊ ထူးချွန်တာ။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်က ဘယ်လောက်ကြီး တော်တော်၊ ဘယ်လောက်ကြီး ထူးချွန် ထူးချွန်၊ ဘယ်လောက်ကြီး အောင်မြင်အောင်မြင်၊ အဲဒီလူဟာ အကျင့်စာရိတ္တလည်းကောင်းဖို့လိုတယ် - Character ။ ဒါကြောင့်မို့ ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ လူတစ်ယောက်ကို တော်တယ်လို့ပြောရုံနဲ့ မလုံလောက်ဘဲနဲ့ တော်ရုံတင်မကဘူး၊ ကောင်းဖို့လည်းလိုတယ်ဆိုတာကို ဦးစားပေးဖို့လိုပါတယ်။ မြင်သာတဲ့ ဥပမာပေးရရင် လူတစ်ယောက်ကို သစ်ပင်တစ်ပင်ဆွဲပါလို့ပြောရင် လူတွေတော်တော်များများက သစ်ပင်တွေဆွဲတဲ့အခါမှာ ဒီမြေကြီးပေါ်မှာရှိတဲ့ အပိုင်းတွေဖြစ်တဲ့ အပင်၊ အကိုင်း၊ အခက်၊ အရွက်၊ အပွင့်၊ အသီးတွေပဲ ဆွဲလေ့ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြေကြီးပေါ်မှာရှိတဲ့ အပိုင်းတွေကအရေးကြီးသလို လူတွေမမြင်ရတဲ့၊ မြေကြီးအောက်မှာရှိတဲ့ အမြစ်တွေကလည်း အရေးကြီးတယ်။ ဒီအမြစ်ဟာ လူတစ်ယောက်ရဲ့ အကျင့်စာရိတ္တ၊ Character ပါ။ မြေကြီးပေါ်မှာရှိတဲ့ အပင်ကိုယ်ထည်က လူတစ်ယောက်ရဲ့ကျွမ်းကျင်မှု။ သက်ဆိုင်ရာဘာသာရပ်မှာ ကျွမ်းကျင်မှုရှိဖို့လိုတယ်။ တော်ဖို့လိုတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖက်ကလည်း (အကျင့်စာရိတ္တ) ကောင်းဖို့လိုတယ်။ ဒါကြောင့် လူငယ်တွေကို ပြုစုပျိုးထောင်တဲ့နေရာမှာ လူတော်၊ လူကောင်းဖြစ်အောင်ကြိုးစားပါလို့ မိဘတွေကို ပြောလေ့ရှိပါတယ်။
Multiple Intelligence
ဒုတိယပိုင်းအနေနဲ့ကတော့ တော်တာကိုပြောတဲ့အခါမှာ တစ်ချိန်တုန်းက ဆရာတို့အားလုံးနားလည်တာ IQ မြင့်တဲ့လူဆိုရင် စာတော်တယ်၊ ထူးချွန်တယ်၊ ဘဝမှာ အောင်မြင်မယ်။ ဒါကြောင့်လည်း လူငယ်တွေကို မိဘတွေက ဆုံးမတဲ့အခါမှာ စာတော်ဖို့ဆုံးမတယ်။ စာတော်တဲ့လူဟာ ဘဝကိုရင်ဆိုင်တဲ့အခါမှာ တစ်ပန်းသာတယ်။ ဘဝနဲ့ပတ်သက်လာရင် သူအောင်မြင်မယ်လို့ တစ်ချိန်တုန်းက တလွဲယူဆခဲ့ကြတယ်။
ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းဘာတွေ့ရလဲဆိုတော့ ကျောင်းတွေမှာ စာတော်တဲ့ကလေးတွေဟာ ဘဝမှာကျတော့ မအောင်မြင်တာတွေ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ လူတွေက စဉ်းစားလာတယ်။ ဘာကြောင့်ဒီလိုဖြစ်တာလဲ။ တစ်ဖက်က ဒီလောက်တောင် ထူးချွန်တဲ့ကလေးတွေ၊ ဉာဏ်ရည်ထက်တဲ့ ကလေးတွေ ဘဝမှာဘာကြောင့် မအောင်မြင်ရသလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ထုတ်လိုက်တဲ့အခါကျတော့ နောက်ဆုံးအင်မတန်နာမည်ကြီးတဲ့ Harvard တက္ကသိုလ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိတဲ့ Professor Gardner ဆိုတဲ့လူက ကလေးတစ်ယောက်မှာ Multiple Intelligence ရှိရမယ်ဆိုတာကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်။ (The theory of multiple intelligences, developed by Howard Gardner, Ph.D., Professor of Education at Harvard University.)
IQ နဲ့ EQ
ဒီဘက်ပိုင်းမှာတော့ ကလေးကို စာသင်တဲ့အခါမှာ IQ ဆိုတာထက်ကို EQ ဆိုတာလိုလာတယ်။ EQ ဆိုတာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်နားလည်တာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သဘောပေါက်တာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ကျေနပ်တာ၊ ပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကျေနပ်ရုံတင်မကဘဲ သူများနဲ့ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးမှာ စာနာတာ၊ ထောက်ထားတာ၊ ဂရုစိုက်တာ၊ ကိုယ်ချင်းစာတာ။ ဒါတွေအားလုံးက အရေးကြီးလာတယ်ဆိုတော့ ဒီဘက်ပိုင်းမှာတော့ တော်တာတွေအားလုံးကို ချုပ်လိုက်ရင် IQ နဲ့ EQ ။ ကလေးတစ်ယောက်မှာ EQ ကောင်းဖို့လိုတယ်။ တစ်ဖက်ကလည်း IQ ကောင်းလို့ရှိရင် ဒီနှစ်ခုပေါင်းလိုက်ရင် အောင်မြင်တယ်လို့ ဆရာတို့က သတ်မှတ်လာကြပါတယ်။
Intelligence quotient ၅ မျိုး
ဒီတော်တာကို လွယ်အောင်ပြောရင်တော့ ငါးပိုင်းလို့ ပြောတယ်။ နံပါတ်တစ်က တော်တာက PQ လို့ခေါ်တဲ့ Physical Intelligence ၊ လူတစ်ယောက်က ကျန်းမာဖို့လိုတယ်။ သန်စွမ်းဖို့လိုတယ်။ ဖြတ်လတ်ဖို့လိုတယ်။ တက်ကြွဖို့လိုတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ဖို့အတွက် ငယ်ငယ်ကတည်းက အာဟာရဓာတ်ပြည့်စုံအောင် စားဖို့လိုတယ်။ ငယ်ငယ်ကတည်းက အားကစားကို အားပေးဖို့လိုတယ်၊ PQ ရှိဖို့ လိုတယ်လို့ပြောတယ်။
ဒုတိယက IQ ပါ။ IQ နဲ့ပတ်သက်လာရင်တော့ သိပ်ပြောလို့မရဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒါကမျိုးရိုးဗီဇက လာတဲ့ကိစ္စမို့၊ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ကလာတယ်ဆိုတော့ IQ ကတော့ ဦးနှောက်၊ ဒါပေမဲ့ ဆရာတို့အနေနဲ့ IQ ကို စဉ်းစားလိုက်လို့ရှိရင် ပျမ်းမျှခြင်းအနေနဲ့ကြည့်ရင်တော့ လူတွေအားလုံးက ရှစ်ဆယ်နဲ့ ၁၂၀ လောက်ပဲရှိတယ်လို့ ပြောကြတယ်။ ၁၂၀ ထက်ပိုရင်တော့ တော်တော်ထူးချွန်တဲ့လူတွေပေါ့။ ရှစ်ဆယ်ထက်နည်းရင်လည်း နည်းနည်းလေး နှေးတဲ့လူတွေ။ သာမန်အားဖြင့် ဆရာတို့ တော်တော်များများကိုတော့၊ လူဦးရေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ရှစ်ဆယ်နဲ့ ၁၂၀ တည်းရှိတဲ့အတွက် သိပ်စဉ်းစားစရာမလိုဘူး။
တတိယ Intelligence ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှုကတော့ Emotional Intelligence (EQ) လို့ခေါ်တယ်။ EQ လို့ပြောတာ ကိုယ်ချင်းစာတာ၊ စာနာထောက်ထားတာ၊ သနားကြင်နာတာ၊ အဲဒီလိုသူများနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံတဲ့အပြင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာလည်း ကိုယ့်အကြောင်းကိုကိုယ်သိတာ။
နောက်ပိုင်းမှာ SQ ဆိုတာ ထည့်လာတယ်။ Spiritual Intelligence ။ ဒါကတော့ ဘာသာရေးနဲ့မဆိုင်ဘဲနဲ့ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှု။ အခုဆရာတို့မှာ ပြဿနာတွေဖြစ်နေတာ၊ ဒီဘာသာရေးဆိုတဲ့စကားလုံး သွားသုံးလိုက်တဲ့အတွက် သူ့ဘာသာ၊ ကိုယ့်ဘာသာဖြစ်သွားတယ်။ တကယ်တမ်းတော့ ဘာသာရေးဆိုတာ ကိုးကွယ်မှုပဲ။ ကိုယ့်ဘာသာကိုလေးစားသလို သူများဘာသာကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုတယ်။ ကိုယ့်ဘာသာကို ကိုင်းရှိုင်းသလို သူများဘာသာကို မစော်ကားဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်တဲ့လူတွေကို သတိထားဖို့လိုတာ။ SQ နဲ့ သတိထားရပါမယ်။ ကလေးတွေကို ကိုယ့်ဘာသာ ကိုယ်ကိုင်းရှိုင်းဖို့၊ ရိုသေဖို့၊ သူများဘာသာကိုမစော်ကားဖို့၊ အသိအမှတ်ပြုဖို့ဆိုတာလည်း အင်မတန်အရေးကြီးတဲ့ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှုပဲ။
အခုခေတ်မှာတော့ ဆရာတို့နိုင်ငံမှာ ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့ အခြေအနေတွေရှိလာတဲ့အတွက် ကိုယ်နဲ့မတူတဲ့ တခြားယဉ်ကျေးမှုရှိတဲ့သူတွေနဲ့ ဆက်ဆံရတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ဆက်ဆံရတော့ နောက်ဆုံးတော်လာတော့ CQ လို့ခေါ်တဲ့ Cultural Intelligence ပေါ့။ လူတစ်ယောက်က မိမိရဲ့ယဉ်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးစံကို မြတ်နိုးသလို သူများရဲ့ယဉ်ကျေးမှုထုံးစံကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုတယ်။ အခုခေတ်ဆိုရင် ကုမ္ပဏီတွေအားလုံးမှာ နိုင်ငံခြားသားတွေ ရောက်နေပြီ။ နိုင်ငံခြားသားတွေနဲ့ အတူအလုပ်လုပ်ကြတဲ့အခါမှာ သူ့ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ကိုယ့်ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ မတူကြဘူး။ သူ့ယဉ်ကျေးမှုကိုလည်း နားလည်၊ လက်ခံ အသိအမှတ်ပြုတယ်။ ကိုယ့်ယဉ်ကျေးမှုကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုတယ်လို့ ဆရာတို့တိုက်တွန်းချင်တယ်။
ဒါကြောင့်မို့ Q ငါးခုမှာ PQ ကနေစရမှာ ဉာဏ်ရည်ထက်ဖို့ထက်ကို ကျန်းမာဖြတ်လတ်ဖို့လိုတယ်၊ တက်ကြွနေဖို့လိုတယ်။ ပြီးတော့မှ ဉာဏ်ရည်ထက်တာ၊ သူများနဲ့ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ပေါင်းသင်းတဲ့အခါမှာ EQ ကောင်းဖို့လည်း လိုတယ်။ ဘာသာရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာသာရေးလို့ မစဉ်းစားတော့ဘဲနဲ့ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုလို့ စဉ်းစားလိုက်ရင်ရတယ်။ နောက်ဆုံးကတော့ ယဉ်ကျေးမှုကို နားလည်သဘောပေါက်တယ်။ အသိအမှတ်ပြုတယ်။
4L - Live/ Learn/ Love / Legacy
လူတစ်ယောက်မှာ L လေးခုလိုတယ်လို့ စဉ်းစားစေချင်ပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှုနဲ့ တော်တာကို ချုပ်လိုက်တဲ့အနေနဲ့ လေးခုနဲ့ချုပ်ချင်တယ်။ နံပါတ်တစ်က Live အသက်ရှင်ဖို့လိုတယ်။ အသက်ရှင်တဲ့အခါမှာလည်းပဲ အတွေ့အကြုံတွေ စုဖို့လိုတယ်။ လူငယ်တွေကိုမှာချင်တယ်။ အတွေ့အကြံုတွေစုဖို့က အရေးကြီးတယ်။ ရှင်သန်ဖို့လိုတယ်။ ကိုယ်မမြင်ဖူးတဲ့နေရာ၊ မရောက်ဖူးတဲ့နေရာ၊ မတွေ့ဖူးတဲ့ အတွေ့အကြံုတွေကို စုစည်းတာက Living ပေါ့။ အသက်ရှင်ဖို့က အရေးကြီးတယ်။
Living အရေးကြီးသလို နံပါတ်နှစ်က Learning ပေါ့။ သင်ယူလေ့လာတာ၊ စာဖတ်တာ။ အခုဆိုရင် အင်တာနက်ရှိတယ်။ Facebook ရှိတယ်။ အင်တာနက်၊ Facebook ကနေတစ်ဆင့် လေ့လာမှုတွေ အများကြီးလုပ်လို့ရတယ်။
နောက်တစ်ခုက Love ပေါ့။ Love လို့ပြောတဲ့အခါမှာ မေတ္တာထားဖို့ပြောတာပါ။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် စာနာဖို့၊ သနားဖို့၊ ကြင်နာဖို့။ အလုပ်ခွင်တွေမှာလည်း အရေးကြီးတယ်။ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် နားလည်ဖို့လိုတယ်။ အပေးအယူ ရှိဖို့လိုတယ်။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အပြန်အလှန် လေးစားမှုရှိရမယ်။
နောက်ဆုံးကတော့ လူငယ်တွေ၊ လူကြီးတွေမဆိုင်တော့ဘဲနဲ့ လူတိုင်းက Legacy လို့ခေါ်တဲ့ အမွေအနှစ် ချန်ဖို့လိုတယ်။ အမွေအနှစ်လို့ပြောတာက ပိုင်ဆိုင်မှုပစ္စည်းတွေ ချန်ခဲ့တာကို ပြောတာမဟုတ်ဘူး။ ကိုယ် ကုမ္ပဏီမှာ အလုပ်လုပ်တယ်။ ဝန်ထမ်းတွေထွက်သွားလို့ရှိရင် ကျန်တဲ့လူတွေအားလုံး တမ်းတနေရတယ်။ သူရှိတုန်းက ဒီလိုပါလားဆိုတာ။ ဒါအမွေပဲ။ သူအဲဒီဌာနမှာမရှိရင် သိသာတယ်။ ကုမ္ပဏီမှာ လုပ်နေတဲ့ဝန်ထမ်းတွေ အများကြီးထဲက တစ်ယောက်ထွက်သွားလို့ရှိရင် သူသည်တကယ်တမ်း Legacy လို့ခေါ်တဲ့ အမွေအနှစ်ချန်ခဲ့ရင် သူ့ကို တမ်းတနေရမယ်။ အဲဒီတော့ ကိုယ့်ဘဝမှာ ကိုယ်အသက်ရှင်တဲ့ကာလမှာ ကိုယ့်အနေနဲ့ Legacy ချန်နိုင်ဖို့၊ ဒီအမွေအနှစ်က သားစဉ်မြေးဆက် အမွေတွေပေးထားတာမဟုတ်ဘဲနဲ့ သူတို့ကို ကိုယ့်နာမည်ကောင်းတွေကို လွှဲပြောင်းပေးဖို့လိုတယ်။
အကြံပြုချက်
တော်တယ်ဆိုတာကို စဉ်းစားတဲ့အခါမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်စဉ်းစားပါ။ မိဘတွေအနေနဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှုကို တစ်ဖက်ကအားပေးသလို ကလေးတစ်ယောက်တော်ဖို့၊ ဉာဏ်ရည်ထက်ဖို့ဆိုတာ ဦးနှောက် ဉာဏ်ရည်ထက်ရုံတင်မကဘဲနဲ့ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတဲ့ လူငယ်ဖြစ်အောင်ကြိုးစားဖို့လိုပါတယ်။
အလုပ်ရှင်တွေအနေနဲ့လည်း ဒါကိုစဉ်းစားသင့်တယ်။ အလုပ်ခွင်မှာရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအားလုံးကို တော်ပြီးသားတွေပဲ၊ တော်တဲ့လူတွေမို့လို့ ခန့်ထားတာ။ တော်တဲ့ပုံစံမတူဘူးဆိုတာ လက်ခံပြီးတော့မှ သူတို့တွေရဲ့ အလုပ်ခွင်နဲ့ပတ်သက်လို့၊ သူတို့ရဲ့အလုပ်နဲ့ပတ်သက်လို့ စဉ်းစားတဲ့ပုံစံတွေကို မြင်နိုင်ရင်၊ အတွေးတွေပြင်နိုင်ရင်တော့ဖြင့် အင်မတန်ထက်မြက်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေဖြစ်မှာပါ။
ဆရာတို့နိုင်ငံရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာလည်း လူ့အဖွဲ့အစည်းအလိုက် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံနှုန်းနဲ့ စဉ်းစားလို့ရှိရင် မြန်မာပြည်သူပြည်သားတွေအားလုံးဟာ ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်မှုငါးခု၊ PQ အားကစားကောင်းဖို့၊ သန်မာထွားကျိုင်းဖို့၊ IQ ဦးနှောက်ဉာဏ်ရည်ထက်တာ၊ EQ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးကောင်းတာ၊ SQ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို သတိထားတာ၊ လေးစားတာ၊ နောက်ဆုံးကတော့ ယဉ်ကျေးမှု Q - Cultural Intelligence ဒီငါးခုနဲ့ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားနိုင်ပါစေလို့ ဆရာတို့က ဆုတောင်းလိုက်ပါတယ်။
Share :
Add New Comment